نقش سامانه‌های همدیدی گذرا در ترابرد فصلی رطوبت روی ایران

در این پژوهش منابع رطوبت و چگونگی ترابرد رطوبت روی ایران و عوامل موثر بر آنها در فصل‌های مختلف در یک دوره 30 ساله (1981-2010) بررسی شده است. به این منظور از داده های میانگین ماهانه cfsr با تفکیک افقی 5/0 درجه برای محاسبه و تحلیل کمیت‌های ارتفاع ژئو پتانسیل، باد، دما، فشار سطح دریا، آب‌بارش‌شو، مولفه‌های چرخشی و واگرای بردار شار رطوبت و توابع جریان و پتانسیل بردار شار رطوبت استفاده شده است.نتایج نشان می دهد که در فصل پاییز با استقرار واچرخند جنب حاره روی نوار جنوبی ایران و غرب اقیانوس هند خمش واچرخندی بردار شار رطوبتو ترابری رطوبت از دریایعمان به جنوب ایران وجود دارد. همچنینبررسی بی‌هنجاری مولفه چرخشی بردار شار رطوبت نشان‌ دهنده ترابرد رطوبت از دریای عمان به جنوب شرق ایران در اثر شکل گیری چرخند گرمایی روی جنوب ایران و ترابرد رطوبت از شرق مدیترانه به شمال غرب ایران ناشی از تقویت چرخند شرق مدیترانه است. در فصل زمستان، واچرخند جنب حاره روی شرق عربستان موجب خمش واچرخندی بردار شار رطوبت روی دریای عرب، جنوب دریای سرخ و شرق عربستان و در نتیجه ترابرد رطوبت به نواحی غرب و جنوب غرب ایران است. بررسی بی‌هنجاری مولفه چرخشی بردار شار رطوبت نشان دهنده ترابرد رطوبت از دریای سرخ به جنوب غرب ایرانبراثر تقویت چرخند شرق آفریقا و ترابرد رطوبت به شمال غرب و سواحل جنوبی دریای خزر ناشی از نفوذ پرفشار از شرق اروپا به دریای مدیترانه است. در فصل بهار به علت نفوذ واچرخند جنب حاره روی غرب اقیانوس هند و گردش کلی آب اقیانوس وابسته به نوسان دو قطبی اقیانوس هند (IOD) در عرض‌هایN20-15 خمش واچرخندی بردار شار رطوبت روی غرب اقیانوس هند شکل می‌گیرد و ترابرد رطوبت به شبه قاره هند و جنوب شرق ایران قابل توجه است. همچنین خمش چرخندی بی‌هنجاری بردار شار رطوبت ناشی از شکل‌گیری‌ چرخند گرمایی روی جنوب شرق ایران، موجب ترابرد رطوبت از دریای عمان به جنوب شرق ایران می‌شود و خمش واچرخندی بی هنجاری بردار شار رطوبت ناشی از نفوذ واچرخند روی شرق مدیترانه و شمال غرب ایران، موجب ترابرد رطوبت از شرق مدیترانه به شمال غرب ایران می شود. در فصل تابستان با نفوذ واچرخند جنب حاره به عرض‌هایN35-25 و تقویت مونسون هند و گردش کلی آب اقیانوس هند ناشی از دو قطبی اقیانوس هند، ترابرد رطوبت از غرب اقیانوس هند به شبه قاره هند و جنوب شرق ایران مشاهده می‌شود. همچنین بر اثر شکل گیری چرخند گرمایی در این ناحیه بی هنجاری ترابرد رطوبت از دریای عمان به جنوب شرق و شرق ایران مشاهده می‌شود.